Συμμετοχή στην άθληση και κίνδυνος τετραπληγίας σε παιδιά σχολικής ηλικίας με σύνδρομο Down. Μύθος ή Πραγματικότητα;

Η τρισωμία 21, γνωστή  και ως σύνδρομο Down  είναι η συχνότερα εμφανιζόμενη χρωμοσωμική ανωμαλία με κλινικές εκδηλώσεις και από το μυοσκελετικό σύστημα.

Ιδιαίτερη ανησυχία σε γονείς , γυμναστές, δασκάλους και φροντιστές παιδιών με σύνδρομο Down προκαλεί ο φόβος στο άκουσμα  μιας δομικής ανωμαλίας με πλούσιο παθογενετικό υπόβαθρο ,γνωστή και ως  ατλαντοαξονική αστάθεια  (ΑΑΑ).

Πρόκειται για μία αναπτυξιακή διαταραχή του 1^ου και 2^ου αυχενικού σπονδύλου ( γνωστοί και ως Άτλας και Άξων αντίστοιχα )  , της οστεοποίησης  της  οδοντοειδούς απόφυσης  του 2^ου αυχενικού σπονδύλου και της ιστολογικής υφής του εγκαρσίου συνδέσμου της σπονδυλικής στήλης.  Συγκεκριμένα παρατηρείται αύξηση της απόστασης ( ADI> 4mm ) μεταξύ του πρόσθιου σπονδυλικού τόξου του άτλαντα και της οδοντοειδούς απόφυσης σε συνδυασμό με υπεξαρθρηματικές  διασπονδυλικές  ολισθήσεις  στο ύψος των 2 πρώτων αυχενικών σπονδύλων με  ή χωρίς συμπίεση του νευρικού σωλήνα.

Σημαντικά ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν από ειδικούς προκειμένου να εφησυχάσουν  τους γονείς και φροντιστές αυτών των παιδιών είναι τα εξής:

1. Ποια παιδιά με σύνδρομο Down διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να παραλύσουν ;
2. Ποιά είναι η ενδεδειγμένη  τακτική προληπτικού και προαγωνιστικού ελέγχου αυτών των παιδιών ;
3. Ποιές άλλες ιατρικές ειδικότητες συμβάλλουν καθοριστικά στην πρώιμη διάγνωση της ΑΑΑ;
4. Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς σε περίπτωση που το παιδί τους με ΑΑΑ χρήζει χειρουργικής παρέμβασης για κάποιο άλλο λόγο, όπως οξεία σκωληκοειδίτιδα.
5. Αποτελεί απόλυτη αντένδειξη η ενασχόληση με τον ομαδικό ή ατομικό αθλητισμό;
6. Τι συνιστάται στο οικογενειακό περιβάλλον όταν παιδί σχολικής ηλικίας με σύνδρομο Down  εμφανίσει εδώ και λίγο καιρό ένα ή περισσότερα από τα εξής ; διαταραγμένη βάδιση, ασυντόνιστες ( αταξικές ) κινήσεις , διαταραχές ούρησης –αφόδευσης , αυξημένα αντανακλαστικά κάτω άκρων , αυτόματο ή τραυματικό ραιβόκρανο, αυχεναλγία, σύσπαση μυών αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης .
7. Ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος τι περιλαμβάνει , πότε πρέπει να ξεκινάει και από ποια ηλικία μπορεί  να παραλείπεται. Τίθεται θέμα ακτινοπροστασίας ;
8. Νευροχειρουργός ή ορθοπαιδικός ευθύνεται να αντιμετωπίσει χειρουργικά την ΑΑΑ. ;  
9. Τελικά πρέπει να αντιμετωπίζεται ως δομική ή ως λειτουργική ανωμαλία ;

Αξίζει να υπογραμμιστεί πως η πλάγια απλή ακτινογραφία από μόνη της  στερείται αξιοπιστίας κ επαναληψιμότητας  , και κατά συνέπεια  δεν ενδείκνυται σε ασυμπτωματικά παιδιά με σύνδρομο Down .  Ως εκ τούτου οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται από ειδικούς, αποφεύγοντας με τον τρόπο αυτό άσκοπες μετακινήσεις, σημαντική οικονομική και  ψυχολογική επιβάρυνση .   Συζητήστε κ μοιραστείτε τον προβληματισμό σας με μας.

Σάββας Ι. Γιακουμάκης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός & Τραυματολόγος Παίδων